Politiefunctie in een veranderende omgeving

In het Working Paper Politiefunctie in een veranderende omgeving staat de vraag centraal of het wenselijk is om de inrichting van de politiefunctie in Nederland te herbezien. Het antwoord op die vraag luidt ‘ja’. Om tot een antwoord op deze vraag te komen, heeft de WRR onderzoek verricht naar de impact van twee maatschappelijke ontwikkelingen: toenemende privatisering van veiligheidstaken en de groeiende digitalisering van de samenleving. 

Daarnaast heeft de WRR ook gekeken naar een aantal ons omringende landen en in kaart gebracht in hoeverre de wenselijkheid van een heroverweging van de politiefunctie daar onderwerp van aandacht is. Voor de vergelijking met andere landen hebben Catrien Bijleveld, Renze Salet, Alyt Damstra en David Stéfanovic gekeken naar Oostenrijk, Engeland en Wales, België en Noordrijn-Westfalen gekeken. 

Een eerste vaststelling die het verkennend onderzoek oplevert, is dat private partijen niet meer weg te denken zijn uit het veiligheidslandschap, zowel in Nederland als in de ons omringende landen. Wel brengt toenemende privatisering zekere risico’s met zich mee met betrekking tot gelijke toegang voor burgers tot veiligheid, en potentiële afhankelijkheid van de politie van private partijen op het terrein van materieel, kennis en expertise. 

Burgeropsporing is een andere verschuiving in het veiligheidslandschap waarmee een risico samenhangt, namelijk het risico op eigenrichting: het verschijnsel dat burgers het recht in eigen hand nemen. Daarbij is het niet ondenkbaar dat sommige (groepen) burgers beter in staat zullen zijn hun recht te halen dan andere.

Ten slotte constateert de WRR dat veel van de in het WP beschreven kwesties en vragen ook onderwerp van gesprek zijn in ons omringende landen. Afdoende oplossingen zullen veelal slechts in Europees of internationaal verband gevonden kunnen worden. 

Inrichting politiefunctie

Op basis van het bovenstaande komen de auteurs tot de aanbeveling om de inrichting van de politiefunctie onderwerp van regelmatige aandacht te maken. Daarbij moet specifiek de invloed van privatisering en digitalisering centraal staan, maar ook die van andere relevante maatschappelijke ontwikkelingen. Waar het gaat om de regulering van internetplatforms, de aanpak van cybercriminaliteit en de rol van privatisering, is het van belang om dit overleg ook in Europees en internationaal verband te voeren.