Evenwichtskunst. Over de verdeling van verantwoordelijkheid voor fysieke veiligheid
Fysieke veiligheid is een kerntaak van de overheid. Het is daarom niet verrassend of onredelijk dat de overheid wordt aangesproken op de omgang met gevaarlijke stoffen, de voedselveiligheid, de bescherming tegen overstromingen en infectieziekten of de gevaren van nieuwe technologieën.
Risico-regelreflex
Maar verwachtingen over de verantwoordelijkheid van de overheid kunnen ook overspannen zijn. Er wordt in dit verband wel gesproken over de zogenaam 'risico-regelreflex': na een ernstig incident volgt standaard de roep om drastische maatregelen (of de overheid anticipeert daarop). Dat mechanisme zou aanleiding geven tot overreacties in wet- en regelgeving en bijdragen aan het beeld dat de overheid het voornaamste risicovangnet is.
Zijn de risico-regelreflex en de reflex om de verantwoordelijkheid bij de overheid te leggen hardnekkige verschijnselen? Nemen burgers en bedrijfsleven onvoldoende verantwoordelijkheid voor fysieke veiligheid? Is een kleinere rol voor de overheid mogelijk?
Evenwichtskunst
Minister Donner (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) heeft de WRR verzocht om te reflecteren op deze moeilijke vragen. Simpele antwoorden zijn er niet. Daadwerkelijke aantastingen van de fysieke veiligheid (incidenten) en potentiële gevaren (risico's en onzekerheden), vragen altijd om lastige afwegingen en evenwichtskunst.