Niet alleen Nederland vergrijst, in toenemende mate doet de hele wereld dat. Dat die vergrijzende wereld ook voor Nederland grote gevolgen heeft staat nog maar beperkt op de radar in de samenleving en in Den Haag. In dit project bekijkt de WRR de implicaties voor de structuur van de Nederlandse economie, voor onze arbeidsmarkt, voor het macro-economisch beleid en voor onze pensioenen. Welk beleid is er nodig om in te spelen op de risico’s en kansen? Wat kan de Nederlandse overheid doen?
De komende jaren neemt het aantal ouderen wereldwijd snel toe ten opzichte van het aantal mensen van werkende leeftijd. Dat is in onderstaand figuur te zien aan de oplopende grijze lijn. Nu zijn er over de hele wereld gemeten ongeveer 15 ouderen per 100 mensen van werkende leeftijd. In 2060 verdubbelt dat naar bijna 30. Voor sommige delen van de wereld gaat die ontwikkeling nog veel sneller. Bijvoorbeeld in de eurozone (rode lijn), Polen (groene lijn) en China (paars). Zo heeft Polen in 2060 naar verwachting 66 ouderen per 100 mensen van werkende leeftijd.
De vergrijzing van landen waar we nauwe economische banden mee hebben heeft onvermijdelijk gevolgen voor Nederland. Zo zullen wereldwijde handels-, specialisatie- en migratiepatronen gaan verschuiven. En dat heeft weer effect op de structuur van de Nederlandse economie en op onze arbeidsmarkt. Denk bijvoorbeeld aan onze economische afhankelijkheid van arbeidsmigratie. Wanneer belangrijke herkomstlanden als Polen sterk vergrijzen zal de toestroom van personeel uit die landen afnemen. Het project Nederland in een vergrijzende wereld schetst beleidsrichtingen om in te spelen op zulke veranderingen als gevolg van vergrijzing in het buitenland.
Ook zijn er mogelijk implicaties voor onze positie binnen de Europese Unie. Nederland zit in een uitzonderingspositie. We zijn binnen Europa relatief minder ‘grijs’ én onze oudedagsvoorziening is veel meer gebaseerd op over decennia opgebouwde pensioenspaarpotten. In een vergrijzend Europa kunnen zulke verschillen leiden tot een belangenconflict tussen EU-landen. Dit project zal ook dit spanningsveld analyseren en potentiële opties schetsen om deze spanningen beheersbaar te houden.
