Met dit project agendeert de WRR de geopolitieke verschuivingen die momenteel in de wereld plaatsvinden. Hiermee beoogt de WRR de perspectieven op een nieuwe, multipolaire, wereldorde te verbreden en zo handvatten te bieden voor toekomstig buitenlandbeleid en de positionering van Nederland.
De huidige wereld kenmerkt zich door grote onzekerheid, ingrijpende transities, geweld tussen staten en multipolariteit (invloedrijke landen of regio’s). Diverse centra van macht zetten in op fundamentele veranderingen en testen geopolitieke instrumenten om die verandering te realiseren en nieuwe afhankelijkheden te creëren. Energie, voedsel maar ook cyber en desinformatie zijn illustratieve voorbeelden van een geopolitieke realiteit waarin nieuwe tonelen van macht dominant worden. Aan de hand van verschillende van dergelijke tonelen van macht onderzoekt de WRR de ontwikkelingen en de betekenis voor de positie van Nederland in de wereld. Hoe beïnvloeden die onze verbondenheid met internationale organisaties en andere landen? Hoe kan de Nederlandse regering zich het best positioneren en organiseren in een wereld van toenemende geopolitieke rivaliteit?
De centrale spanning in de geopolitieke verhoudingen is de relatie tussen de Verenigde Staten en China, de economisch en militair dominante spelers in de wereld van vandaag. De veranderingen in deze relatie betekent voor Nederland en Europa dat de Amerikaanse veiligheidsgarantie in het internationale systeem minder vanzelfsprekend wordt. Daarnaast verliezen de bestaande (westerse) orde naoorlogse instituties als de WTO, de Raad van Europa en de VN aan spankracht en ontstaan er alternatieve bondgenootschappen. Tegelijkertijd zijn de onlosmakelijk met deze organisaties verbonden internationale verdragen richtinggevend voor het buitenlandbeleid en de positionering van Nederland en de EU. De internationale dynamiek rond het buitenlandbeleid is sterk veranderd en wordt sinds 24 februari 2022 in belangrijke mate ingekleurd door de gewelddadige Russische oorlog in Oekraïne.
De nieuwe geopolitieke rivaliteit komt op tal van manieren tot uiting en heeft reeds nu direct en indirect impact op de Nederlandse samenleving. Ook de komende jaren zullen we te maken krijgen met tal van veranderingen in de mondiale verhoudingen en implicaties daarvan in en voor Nederland. Met dit project beoogt de WRR bij te dragen aan de noodzakelijke strategische voorbereiding op deze kantelende wereldorde.