Werkbezoek aan Groningen en Drenthe
Gezondheidzorg, energietransitie, kwaliteit van onderwijs, voldoende werkgelegenheid. Het zijn bekende thema’s maar hoe kijken bestuurders, ondernemers en inwoners ver buiten de Randstad hier tegenaan? Op 8 en 9 april bezocht de voltallige Raad de provincies Groningen en Drenthe. De Raad gaat regelmatig op werkbezoek, ook in de regio. ‘We vinden het belangrijk om zowel met bestuurders, bedrijven en burgers te spreken over kwesties die in onze adviezen centraal staan, als van hen te horen wat er speelt met het oog op onze agendering,’ aldus Corien Prins, voorzitter WRR.
Belang ruimtelijke ordening
In de provincie Groningen loopt de ontwikkeling van de stad Groningen en het ommeland sterk uiteen. Vooral Oost-Groningen kampt met krimp terwijl het aanbod van voorzieningen daar al laag is. De Commissaris van de Koning Paas benoemt de werkeloosheid de moeder van alle problemen. De sleutel voor een kanteling wordt door hem gezien in het opnieuw doordenken van de ruimtelijke ordening in de volle breedte van het begrip. Goede infrastructuur zowel fysiek als digitaal maar ook goede publieke voorzieningen zoals zorg is cruciaal voor de (economische) aantrekkingskracht van de regio. Het thema ruimtelijke ordening wordt tevens meegenomen in het meerjarenprogramma om Groningen aardbevingsbestendig te maken. Groningenstad daarentegen bruist en trekt veel hoogopgeleiden.
Nieuwe manier van kijken
De Raad ziet dat met eigen ogen bij het bezoek aan het UMCG, waar hij onder andere kort het 3D-lab bezoekt waar geavanceerde techniek wordt uitgewerkt ter ondersteuning van diagnostiek en behandeling. Het UMCG is ook de trotse vaandeldrager van healthy ageing in Noord-Nederland. Kennis en expertise wordt actief overgedragen. Hard nodig want het Groninger gezondheidslandschap kent grote problemen: meer ouderen, minder personeel en minder mantelzorgers en zijn de gezondheidsverschillen groot. Volgens wetenschappelijk directeur Van Kleef is het van groot belang te investeren in: gezonde leefomgeving (groen, fijnstof, bewegingsvriendelijkheid) en nieuwe voorzieningen zoals integrale zorgcentra. Later die dag spreekt de Raad ook over Oost-Drenthe dat kampt met grote problemen in de gezondheidzorg. Ziekenhuizen moeten anders ingericht en er is een nieuwe manier van kijken nodig naar de tweede en derdelijnszorg, preventie en onderwijs met onderlinge samenwerking in de keten.
Werkgelegenheid
Ook in Drenthe is grote zorg over de werkgelegenheid. Een zorg die wordt versterkt door de onzekerheid over de NAM. Er is nieuwe bedrijvigheid nodig. De provincie heeft regiodeals opgezet rond wonen, welzijn en werken voor het bedenken van innovatieve oplossingen. Ontwikkelingen waar Drenthe weer trots op kan zijn. Zo is Drenthe een proeftuin voor technologische ontwikkelingen en innovaties in de maakindustrie. En wordt er gewerkt aan smart farming, big data, biobased economy, robotics en 5G.
Ruimte voorgroene energie
De energietransitie biedt wat dat betreft ook kansen, hoewel duurzame energie in het noorden, net als andere gebieden gevoelig ligt. Met name de windmolens kunnen op stevig verzet rekenen. ‘In Den Haag denkt men vaak zet die windmolens maar in het Noorden daar woont toch niemand. Maar het is hier niet leeg, het is hier vol met ruimte. Een belangrijke waarde', vertelt een inwoner uit Drenthe. Volgens de commissaris van de Koning, Klijnsma, is verzet tegen windmolens vaak geen onwil. Ze wijst op het belang om open te zijn over de keuzes die vast staan en mensen de ruimte te geven mee te denken over het ‘hoe’. Zo wordt mensen bij voorkeur een winstperspectief geboden én het gevoel dat ze controle hebben. Het offer van bewoners is nu nog vaak onevenredig voor wat ze er voor terugkrijgen.
Opschaling waterstof
Het werkbezoek wordt afgesloten met een bezoek aan de aardgasbuffer van Gasunie in Zuidwending. Daar wordt nu nog aardgas opgeslagen in cavernes. In het publieke debat wordt vaak gedacht dat de energievoorziening in de toekomst voor 100% uit duurzame elektriciteit zal bestaan. Maar energietransport in elektronen is niet efficiënt en kan ook niet in grote hoeveelheden worden opgeslagen om de dagelijkse en seizoens schommelingen in vraag en aanbod op te vangen. Op het terrein van de aardgasbuffer wordt water met behulp van zonne-energie omgezet in waterstof. Nu nog in een pilot maar in de toekomst kan zo het overschot aan duurzaam opgewekte elektriciteit worden gebruikt om water op grote schaal om te zetten in waterstof en worden opgeslagen in de aardgasbuffers. Grootschalige productie van groene waterstof is volgens de Gasunie, noodzakelijk om de klimaatdoelen van 2050 te halen. De aardgasbuffer kan hierin op termijn een belangrijk rol kan spelen en kan doorgroeien naar een energiehub.
Uitstekende basis
Prins kijkt terug op een geslaagd werkbezoek. Het heeft de Raad veel gastvrije momenten en een variëteit aan nieuwe inzichten gegeven. ‘De gesprekken gaven ons ook de kans om kwesties in meer detail te bediscussiëren en ter plekke te aanschouwen. Bovendien is een persoonlijke ontmoeting altijd een uitstekende basis voor een eventueel vervolggesprek.’